انواع رسانه های آموزش غیر حضوری؛ ویکی ها

ویکی ها ویکی از چند واژه هاوایی (wee kee Wee kee) گرفته شده است و به معنای سریع و تند است و اگر در کنار واژه دیگر قرار گیرد، به معنای “آنچه می دانم این است”، است. این واژه در حوزه فناوری اطلاعات به نوعی ابزار تولید فرامتن اشاره دارد که بر وب مبتنی است و امکان تولید محتوا توسط افراد متعدد را فراهم می سازد. از سوی دیگر، ویکی مجموعه صفحات وبی است که محتوای آن ها به صورت مشارکتی تولید شده است که همچون پازلی است که رفته رفته و به مرور زمان با مشارکت افراد علاقه مند کامل و کامل تر خواهد شد . از جمله مزایای ویکی ها آن است که هر تغییر در صفحات ثبت می شود و صفحات قابل باز گرداندن به وضعیت قبل از تغییر هستند. بسیاری از ویکی ها (به طور مثال ویکی پدیا) این امکان را برای کاربران فراهم می کنند که محتوای یک صفحه را قبل و بعد از اعمال چندین مرحله تغییر مقایسه کنند. از سوی دیگر، ویژگی جالبی که به شکل های گوناگون در ویکی ها دیده می شود، قابلیت پیوند خودکار به نوشته تایپ شده است، چه آن نوشته موجود باشد، چه نه. در ویکی پدیا متن ها به صورت پیوند خودکار می شوند و اگر صفحه مربوط به متن موجود نباشد، پیوند با رنگ قرمز نمایش داده می شود. ویژگی های دیگر ویکی ها عبارت اند از:
_ ایجاد محیط مشارکتی: ویکی ها فقط توسط یک شخص اداره نمی شوند. افراد متعددی در تولید محتوای آن مشارکت دارند.
_ داشتن زبان ساده: برای ایجاد و تغییرات، کاربر نیازی به استفاده از زبان های برنامه نویسی ندارد. استفاده از ویکی تا حدود بسیاری به استفاده از یک واژه پرداز شباهت دارد و کار با آن آسان است.
_ محتوا محور بودن: اصلی ترین قابلیت ویکی تأکید بر محتواست. در واقع، بیش از آنکه شکل و ظاهر مطلب اهمیت داشته باشد، محتوای آن اهمیت دارد.
داشتن امکان ردیابی: با استفاده از ویکی، مشاهده تغییراتی که روی مطالب و صفحات وب ایجاد شده است، ممکن است. هر کاربر می تواند این تغییرات را پیگیری کند.
_ قابلیت نظارت عمومی: از آنجا که فرایندهای محیط ویکی را اجتماعی از افرادش کل می دهند، بنابراین افراد فرایندها را مشاهده می کنند. بدین ترتیب در نظارت سرعت و کارایی بالایی دارد.
اگر چه از ابتدا ویکی به منظور بادگیری و آموزش ایجاد نشده است، اما قابلیت های قابل توجهی در یادگیری و ایجاد محیط یادگیری مشارکتی دارد. دافی و برنز (۲۰۰) برخی از کاربردهای ویکی را در آموزش و یادگیری این چنین ذکر کرده اند که فراگیران می توانند از ویکی برای انجام دادن پروژه های تحقیقاتی خود استفاده کنند. در این مورد ویکی به منزله ابزاری برای مستندسازی در پروژه استفاده می شود. از ویکی می توان برای تدوین یادداشت فراگیران درباره مطالبی با درج دیدگاه های آنها استفاده کرد. در محیط یادگیری از راه دور، مربی می‌تواند منابع آموزشی از جمله سرفصل، بخشی از مطلب یا یادداشتهای خود را در ویکی قرار دهد و از شاگردان بخواهد مطالب را ویرایش کنند یا در مورد آنها نظر دهند و یادداشت بگذارند. همچنین، از ویکی می توان به مثابه محیطی برای فراهم کردن دانش پایه موردنیاز معلمان استفاده کرد. در این صورت، معلمان قادر خواهند بود اندیشه ها و تفکرات خود را در خصوص فعالیت های آموزشی با دیگران در میان بگذارند و از این طریق تجربه های خود را مستند، ثبت و مکتوب کنند. همچنین، می توان از آن به منزله یک نقشه مفهومی، به منظور درک و ارتباط میان موضوعات گوناگون استفاده کرد. در مطالعه ای پژوهشگران تأثیر استفاده از ویکی را بر عملکرد تحصیلی دانشجویان بررسی کردند و نگرش آنها را در مورد به کار گیری ویکی در آموزش الکترونیکی سنجیدند. طبق نتایج به دست آمده، نمرات آزمون هر دو گروه، پس از اتمام دوره بهبود یافته بود، اما گروه آزمون کسانی که از ویکی برای آموزش استفاده کرده بودند، عملکرد بهتری را نشان داد. همچنین، این گروه از نوع آموزش و فرایند بادگیری رضایت بیشتری داشتند.

کاربرد ویکی در آموزش توسعه منابع انسانی؛
_ ثبت کلیه مدارک و مستندات (فرم ها، دستورالعمل ها، آیین نامه ها و…) حوزه آموزش و بطور کلی منابع انسانی به منظور مطالعه کارکنان و دسترسی به آخرین نسخ موجود
_ درج آخرین دستاوردها و نوآوری های آموزش و به روزرسانی توسط کلیه کارکنان حوزه آموزش
_ ثبت موضوعی تجربیات کارکنان واظهار نظر کلیه کارکنان جهت مدیریت دانش و اطلاعات
_طراحی نظام پیشنهادات
_ درج آخرین اخبار و اطلاعات سازمانی با قابلیت ویرایش یا ایجاد کامنت
_ درج تقویم آموزشی یا امکان نظرسنجی در مورد برنامه های آموزشی مرتبط با مشاغل
_ نظرسنجی و ارزشیابی اولیه برنامه های آموزشی
_ نظرسنجی در خصوص اهداف رفتاری یا سرفصل های آموزشی برنامه های آموزشی
_ و..